Tussen bij en hoornaar: hoe houden we het evenwicht in de tuin?

Door Olga – imker en liefhebber van kruiden en biodiversiteit

Sinds de opmars van de Aziatische hoornaar (Vespa velutina) in België groeit de bezorgdheid onder imkers, natuurliefhebbers en lokale besturen. De een wil kordaat optreden, de ander waarschuwt voor collateral damage: onschuldige insecten die samen met de hoornaar het onderspit delven. Maar wat zien we echt in het veld? Wat werkt, wat werkt niet, en hoe ziet een werkbare toekomst eruit?

🎯 Een slimme jager met een brede waaier aan prooien

Volgens wetenschappers jaagt de Aziatische hoornaar vooral op honingbijen, vliegen en andere sociale wespen. Mijn ervaring vertelt een genuanceerder verhaal. In mijn bijentuin laat de hoornaar zich niet beperken door één soort: ik zag hem jagen op hommels, vlinders, en zelfs op het moment zelf prooien dissecteren om ze mee te nemen naar het nest.

De bijenkast is geen exclusief jachtgebied — het is een gelegenheidssupermarkt: veel beweging, veel keuze, weinig moeite. En ja, honingbijen zijn makkelijk te vangen, maar zijn lang niet de enige slachtoffers.

🔥 Bestrijden ja, maar met zorg en verstand

Bestrijdingscampagnes zijn ondertussen wijdverspreid: vallen, gifstoffen, elektrische harpen. Maar als we eerlijk zijn, richten veel van deze methoden ook schade aan bij nuttige insecten. In de tuinen van mede imkers zie ik het effect van elektrische harpen — ze doden meer dan alleen hoornaars. Gif gebruik ik niet, net om die reden.

Wat dan wel? Soms probeer ik ze handmatig te verjagen. Soms zie ik dat mijn bijen zélf initiatief nemen: ze omsingelen een hoornaar en 'inballen' hem tot de temperatuur dodelijk wordt. Fascinerend. Het is hun manier om te leren omgaan met dit nieuwe roofdier. En dat kost tijd. Misschien probeer ik binnenkort een soort tent dat jagende hoornaars in een val lokt aan de bijenkast. 

🛡️ Co-existentie én weerbaarheid

We moeten beseffen: de Aziatische hoornaar verdwijnt niet meer. Dus laten we stoppen met oorlog voeren en beginnen met versterking. Versterking van:

• onze bijenpopulaties door selectieve bescherming en natuurlijke ondersteuning,

• onze kennis, door observatie en samenwerking,

• en van onze natuur in het algemeen, zodat ecosystemen robuuster worden tegen verstoringen.

Want laten we eerlijk zijn: klimaatverandering, pesticiden en verlies aan biodiversiteit hebben een véél grotere impact dan één nieuwe predator.

🌿 Tot slot: wat kunnen wij doen?

Als imker én natuurliefhebber geloof ik in balans. We moeten waken over onze bijen, maar ook over de biodiversiteit waarin ze thuishoren. Geen paniekbestrijding, maar gerichte acties met kennis van zaken. En vooral: tijd geven aan bijen en natuur om hun weg te vinden — mét en ondanks deze nieuwe speler.